Trường THPT Chuyên Amsterdam - Hà Nội

Trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội - Amsterdam (tiếng Anh: Hanoi - Amsterdam Highschool for the Gifted) hay còn được gọi đơn giản là trường Ams là một trường trung học phổ thông công lập của thành phố Hà Nội được thành lập vào năm 1985. Ngày nay, trường là một trong số các trường trung học phổ thông và trung học cơ sở nổi tiếng nhất thành phố Hà Nội và được nhiều nguồn tin đánh giá là một trong số các trường trung học có chất lượng giáo dục cao nhất Việt Nam

Trường Hà Nội - Amsterdam được thành lập bởi vốn hỗ trợ của nhân dân Amsterdam, Hà Lan với mục đích ban đầu là trở thành mô hình trường trung học phổ thông chuyên toàn diện đầu tiên của thành phố Hà Nội. Ngày nay, trường đã được chia làm hai khối: khối trung học cơ sở và khối trung học phổ thông. Địa điểm ban đầu của trường nằm tại quận Ba Đình, Hà Nội vào tháng 8 năm 2010 đã chuyển sang địa điểm mới nằm ở quận Cầu Giấy, Hà Nội.

Trường đã được ghi nhận về những thành thích học tập xuất sắc và sự đổi mới thường xuyên trong cách giáo dục của trường. Nhiều học sinh trong trường đã giành được rất nhiều giải thưởng trong nước và ngoài nước như kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, kỳ thi Olympic Toán học Quốc tế, Olympic Vật lý Quốc tế, Olympic Vật lý châu Á, Olympic Hóa học quốc tế, Olympic Tin học quốc tế, Olympic Sinh học quốc tế.^[7] Hiện nay, trường Trung hoc phổ thông Chu Văn An, trường Trung học phổ thông chuyên Nguyễn Huệ, trường Trung hoc phổ thông Sơn Tây và trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội - Amsterdam là bốn trường trung học phổ thông có hệ thống lớp chuyên của Sở Giáo dục - Đào tạo Hà Nội. Trường đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia.

Vào năm 1972, khi cuộc Chiến tranh Việt Nam bước vào một trong những giai đoạn ác liệt nhất với việc Không quân Mỹ thực hiện Chiến dịch Linebacker II hủy diệt Hà Nội, nhân dân thủ đô Amsterdam, Hà Lan đã thể hiện thái độ phản đối và mong muốn ủng hộ chính phủ và nhân dân miền Bắc Việt Nam. Thị trưởng của thành phố Amsterdam, Tiến sĩ Ivo Samkalden sau đó đã vận động nhân dân của mình quyên góp tiền để giúp Việt Nam tái thiết cơ sở sau chiến tranh.

Vào những năm 1980, với sự có mặt của các trường chuyên theo từng môn học như trường Trung học phổ thông Chu Văn An, trường Trung học phổ thông chuyên Khoa học Tự nhiên Hà Nội, trường Trung học phổ thông chuyên Sư phạm, Trường Trung học phổ thông chuyên ngoại ngữ, Đại học Đại học ngoại ngữ Quốc gia Hà Nội, trường Trung học phổ thông Lê Hồng Phong(thành phố Hồ Chí Minh), Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội và Sở Giáo dục - Đào tạo Hà Nội đã quyết định xây dựng một mô hình trường phổ thông kiểu mới theo mô hình một trường chuyên toàn diện, nhằm tuyển sinh những học sinh có năng khiếu đặc biệt trong các môn học.Trường bắt đầu được khởi công vào đầu năm 1985 với nguồn vốn từ nguồn quyên góp của nhân dân thành phố Amsterdam. Ban đầu, tên trường là Trường THPT Hà Nội - Amsterdam. Để thể hiện mối quan hệ hợp tác giữa hai thủ đô Hà Nội và Amsterdam, trường đã được đặt tên là Trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội - Amsterdam.

Năm học đầu tiên của trường được khai giảng vào ngày 5 tháng 9 năm 1985 với khoảng 400 học sinh và 50 giáo viên. Học sinh của trường trong khóa học đầu tiên được chuyển đến từ nhiều trường Trung học Phổ thông khác nhau bao gồm khối chuyên Toán của trường Trung học Phổ thông Chu Văn An; khối chuyên Văn, chuyên Lý của trường Trung học Phổ thông Việt Đức; khối chuyên Nga, Anh, Hóa của trường Trung học Phổ thông Lý Thường Kiệt và khối chuyên Sinh của trường Trung học Phổ thông Ba Đình.

Trong giai đoạn từ 1985 đến năm 2010, trường đã đào tạo 20 thế hệ học sinh 25 khóa trung học phổ thông và 18 khóa trung học cơ sở.^] Trong giai đoạn này, trường đã đi đến việc mở rộng và phát triển toàn diện mô hình trường chuyên. Năm 1989, trường mở thêm khối chuyên Pháp. Năm 1992, trường mở khối Trung học cơ sở và bắt đầu tuyển sinh vào lớp 6. Năm 1996, trường mở khối chuyên Tin. Năm 2002, trường mở khối chuyên Trung và chuyên Địa. Từ năm 2010, trường có thêm khối chuyên Sử. Từ số giáo viên ban đầu, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã điều thêm những thầy cô giáo ưu tú ở các trường khác đến. Từ đó, trường trở thành một hệ thống đào tạo hoàn chỉnh, trở thành một trong những trường Trung học phổ thông và Trung học cơ sở đạt thành tích cao của thành phố và nhà nước